Sınav Kaygısı Nedir ?

Sınav kaygısı, öğrencilerin akademik başarısını ve psikolojik sağlığını doğrudan etkileyen bir durumdur. Yeterli seviyedeki kaygı, doğal bir motivasyon kaynağı olsa da yoğun kaygı başarının önüne geçebilir. Bu kaygının nasıl şekillendiği, büyük ölçüde bireyin çocukluk döneminde kazandığı baş etme becerileri ve ailesinin tutumlarıyla bağlantılıdır.

Bazı aileler, çocuklarının başarısını kendi ebeveynlik başarısının bir göstergesi olarak görür. Böyle olduğunda sınav, sadece çocuğun değil, tüm ailenin sınavı haline gelir. Aile içindeki başarı baskısı arttıkça, çocuğun kaygı düzeyi de yükselir. Özellikle otoriter ebeveynler, yüksek beklentiler ve katı kurallarla çocuğun başarısını zorunlu hale getirir. “Başarısız olursan geleceğin mahvolur” gibi düşünceler, çocuğun zihninde yer etmeye başlar. Bu noktada sınav, sadece akademik bir değerlendirme değil, kimlik ve değer algısının bir ölçütü haline gelir.

Buna karşın, aşırı hoşgörülü veya ilgisiz ebeveynler de çocuğun kaygı ile baş etme becerilerini yeterince geliştirmesine yardımcı olamaz. İlgisiz bir ailede büyüyen bir çocuk, başarısının anlamsız olduğuna inanabilir. Aşırı hoşgörülü bir ortamda ise, sınavların önemi olduğundan daha küçük görülebilir ve yeterli sorumluluk bilinci oluşmayabilir. En sağlıklı yaklaşım ise, çocuğa sevgi ve destek sunarak ona sorumluluk alanı tanıyabilen, gerçekçi hedefler koyması konusunda destekleyen ebeveynler tarafından sergilenir.

Sınav kaygısı sadece psikolojik değil, fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir. Sürekli stres altında olan bir öğrenci, mide bulantısı, baş ağrısı, uykusuzluk gibi sorunlar yaşayabilir. Uzun vadede bu kaygı, özgüven eksikliğine, mükemmeliyetçilik sorunlarına ve akademik tükenmişliğe yol açabilir.

Sınav Stresiyle Başa Çıkma ve Aile Desteği

Sınav kaygısını azaltmanın en etkili yolu, hem öğrencinin hem de ailenin bu süreci sağlıklı bir şekilde yönetmesidir. Öğrenciler için sınav stresini hafifletebilecek bazı yöntemler şunlardır; Zamanı verimli kullanmak, olumlu içsel konuşmalar yapmak, nefes ve gevşeme egzersizleri uygulamak ve sınavı hayatın sonu gibi görmemek yani sınavın yalnızca akademik bir değerlendirme olduğunun bilincine varmak sınav sürecinde yoğun ve sağlıksız kaygıyı hafifletebilecek yöntemlerdir.

Ebeveynlerin, sınav stresi yaşayan çocuklarının bu süreci sağlıklı bir şekilde yönetmesine destek olabileceği bazı yöntemler ise şunlardır; Koşulsuz sevgi göstermek, başarıya değil, çabaya odaklanmak, gerçekçi beklentiler belirlemek ve destekleyici bir ortam sağlamak yani aile içindeki huzurlu bir atmosfer, çocuğun kaygıyı daha iyi yönetmesine yardımcı olur.

Ailelerin bu süreci sağlıklı yönetmesi, çocuğun sınavları bir felaket olarak değil, gelişimin bir parçası olarak görmesine yardımcı olur. Çocuklar, başarılı olduklarında takdir edilmek kadar, başarısız olduklarında da desteklenmeye ihtiyaç duyarlar. Sonuçta, sınavlar gelip geçicidir ve hiçbir sınav ve sonucu çocuğunuzun ruh sağlından daha değerli değildir. Baş edemediğiniz sağlıksız bir kaygı, gerçek başarısızlıkların temelini oluşturur. İhtiyaç duyduğunuzu hissettiğinizde bir uzmandan destek almayı unutmayınız.

Sağlıklı Günler J

Stj. Psikolog Deniz Aytemiz