Ebeveynlik doğumla başlar ve yaşam boyu süren bir yolculuktur. Ebeveynler hayatları boyunca çocuklarının fiziksel, duygusal, sosyal ve zihinsel gelişimini destekler. Ebeveynlik sadece çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamak değildir. Onunla güvenli bağ kurmak, duygularını anlamak ve çocuğa doğru yönlendirmelerde bulunmak da ebeveynliğin önemli bir parçasıdır. Hayatın içerisinde nasıl ki çeşit çeşit insan varsa ebeveynlikte de çeşit çeşit ebeveynlik tutumları vardır. Haydi beraber toplumda en yaygın olarak karşımıza çıkan ebeveynlik türlerinden bahsedelim. 

Otoriter ebeveynlik

Otoriter ebeveynler çocuklarının davranışlarını sıkı kurallar ve disiplinle şekillendirmeyi amaçlarlar. İtaat ve kontrol bu ebeveynler için oldukça önemlidir. Çocuklar kurallara koşulsuz uymalıdırlar. Çoğu zaman çocuklara koyulan kuralların nedenini açıklama gereksinimi duymazlar. Bu ebeveynlerin sevgi ve destekleri koşula bağlıdır. Çocuk istenen davranışı sergilediği zaman sevgi ve onayla karşılaşırken istenilen davranışı sergilemezse yargılanır ya da cezalandırılır.

İzin verici ebeveynlik

Bu ebeveynlik türünde sevgi ve hoşgörü ön plandadır ancak dezavantajı sınırların ve kuralların çok az olmasıdır. Bu ebeveynler çocuklarına karşı her ne kadar sıcak ve anlayışlı olsalar da gerekli otoriteyi kurmak konusunda zorlanırlar. Çocuğun her istediğini yerine getirmeye çalışırlar ve çocukların kararlarına müdahale etmezler. Fakat bu ebeveynlerle yetişen çocuklar ileriki yaşlarında sorumluluk alma, kurallara uyma ya da kurallara karşı sabırlı davranma hayal kırıklığıyla baş etmek gibi konularda oldukça zorlanırlar. Bu çocuklar ileriki yaşlarında çekingen, öz güveni eksik ya da otoriteye karşı isyankar olabilirler.

İhmal edici ebeveynlik

Bu ebeveynler ise çocukların fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını yeterince ilgi göstermezler. Duygusal olarak mesafelidirler. Sürekli olarak meşgullerdir ya da kendi sorunlarına odaklıdırlar. Böyle bir ebeveyne sahip olan çocukların görünmediklerini ve duyulmadıklarını düşünürler ve ebeveynleri ile güvenli bağ kuramazlar. İleriki yaşlarında öz saygılarının düşük olması, güven ilişkilerinde sorunlar ve duygularını bastırma gibi zorluklarla karşılaşabilirler.

Demokratik ebeveynlik

Bu tür ebeveynler hem çocuklarına karşı sıcaklık gösterirler hem de sınır koyabilirler. Bu durumda çocuk ve ebeveyn arasında dengeli bir iletişim sağlanmış olur. Bu ebeveynler çocuklara kurallar koysalar dahi kuralların nedenlerini çocuğa açıklarlar. Onlara göre disiplin ceza ile sağlanmaz. Çocuğun öğretici bir süreçten geçmesi disiplini sağlar. Bu tür ebeveyne sahip olan çocuklar ileriki yaşlarında hem öz güvenli hem de sorumluluk sahibi bireylere dönüşürler.

 Farklı ebeveynlik tarzlarını tanımak çocuklarla kurulan ilişkiye daha bilinçli şekilde yön vermemizi sağlar. Her ebeveynlik tarzı farklıdır ve hiçbiri kusursuz değildir. Önemli olan çocukla birlikte öğrenebilme cesareti gösterebilmektir. Ebeveynlik sürecinde dikkat edilmesi gereken şey çocuğun sevildiğini ve değer gördüğünü hissetmesidir. Böylelikle çocukla güvenli bir bağ kurulabilecektir.

Stajyer Psikolog Sıdıka Gülce Soyak

Stajyer Psikolog Gülnur Korkmaz